پارچه کرباس چیست؟
کرباس پارچه‌اى ساده و بدون نقش است که با نخ پنبه‌اى بافته مى‌شود. به‌دليل ارزانى از آن براى آسترى کفش، لايهٔ لباس، نظافت و بسته‌بندى کالا استفاده مى‌شود.ماده اولیه تهیه کرباس پنبه است. از پنبه به دلیل نرمی ، مقاومت و سهل الوصول بودن تهیه آن استفاده می شود.بافندگان این پارچه به طور عمده ، زنان خانه دار می باشند. کرباس به وسیله دستگاه های ساده و دو وردی نساجی به عرض ۳۵ تا ۷۰ سانتی متر بافته می شود و تار و پود آن از نخ پنبه ای دست ریس است.
بافندگان این پارچه به طور عمده ، زنان خانه دار می باشند. کرباس به وسیله دستگاه های ساده و دو وردی نساجی به عرض ۳۵ تا ۷۰ سانتی متر بافته می شود و تار و پود آن از نخ پنبه ای دست ریس است.طول چله از ۲۰ الی ۸۰ متر در نوسان است و به نیاز بافنده بستگی دارد.مرکز تولید این پارچه در استان یزد ، در شهرهای اردکان ، میبد ، خرانق و … می باشد و از آن برای بسته بندی کالا ، لایه لباس ، آستری کفش و غیره استفاده می شود.در گذشته کرباس بافی از صنایع دستی شهرستان نجف آباد بوده است و از مهم ترین منابع درآمدی این شهرستان محسوب می شده است. اما با ورود صنعت قالی بافی ، این حرفه از رونق افتاد و به فراموشی سپرده شد.کرباس بافی در میان مردم نجف آباد به کار بافی معروف است.
مشخصات کرباس مرغوب
- محکم بودن و صاف بافته شدن و داشتن کناره های تمیز
- نداشتن نقص و به اصطلاح « زده نداشتن » بافت ( زده های ایجاد شده در بافت ، ناشی از مواد زائد پنبه مصرفی در ریسیدن و اشتباه در نخ ریسی می باشد. )
- اگر بافنده هنگام بافت بعضی از تارها را رها کرده و اصطلاحا پود از بین تارها عبور نکند و نخ لای بافت قرار نگیرد و یا بالعکس، پودها رها شوند بافت دچار ایراد می شود.
موارد مصرف کرباس:
کرباس معمولا به رنگ سفید بافته می شد یا به صورت چاپ قلمکار در می آمد و یا با نخ های رنگی در طرح های مختلف بافته می شد.
کرباس قلمکار :
کرباسی که برای چاپ قلمکارمورد استفاده قرا می گرفت توسط چیت سازها و به رنگ سفید خریداری می شد. پارچه های قلمکار عمدتا برای سفره غذا خوری ، رو لحافی ( لحاف کرسی ) تولید و استفاده می شد.
کرباس مینایی :
پارچه های سفید بافته شده ، توسط رنگرز در رنگ های آبی و سورمه ای رنگرزی شده و در دوخت لباس از آن استفاده می شود. همچنین در لحاف تشک نیز از این کرباس استفاده می شد.
کرباس نقش دار :
برای بافت این نوع کرباس ، نخ های کلاف شده مربوط به این پارچه قبل از شروع کار رنگرزی شده و سپس ماسوره می شود و در نهایت نقش ها را با توجه به عبور ماکو از بین تارها ایجاد می کردند که این کار بستگی به رنگ عبور داده شده داشت. رنگ های متداول آن آبی ، صورتی ، سورمه ای و قرمز بودند.مصارف این نوع پارچه در چادر رختخوابی ، چادر سری ، بقچه باغی ، چادر ورکاری و برخی موارد خاص است. از دیگر مصارف پارچه کرباس در تخت گیوه های معروف به گیوه ملکی نجف آباد است که به صورت چند لایه در تخت گیوه دوخته می شد.